by Amy Gallo

Özet.

Günümüzde çoğu çalışanın üstesinden gelebileceğinden çok daha fazla işi var. Daha fazla işe hayır demek genellikle akıllıca (ve gereklidir). Öncelikle, sizden yeni bir şey yapmanız istendiğinde zaman, çaba ve fırsat maliyetlerini dikkatlice tartın. Talebi geri çevirmeniz gerekiyorsa, iş arkadaşınıza saygı ve empati duyduğunuzu ifade edin. İstedikleri şeyi neden yapamayacağınıza dair net ama kısa bir açıklama yapın ve projenin tamamını üstlenmeden yardımcı olabileceğiniz küçük bir yol olan bir can simidi sunmayı düşünün. Örneğin, iş arkadaşınızın fikirleri için bir danışma noktası olarak hizmet edebilir veya görevi yerine getirecek başka bir kişi bulmasına yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca beden dilinizin nazik ama kesin reddinizi desteklediğinden emin olun. Kıpırdanırsanız veya sesiniz kararsızsa, isteksiz görünebilirsiniz. Son olarak, talepleri geri çevirme konusunda daha iyi olmak için pratik yapmanız gerekebilir. Ne söylemeyi planladığınızı yazabilir ve farklı senaryolarla nasıl başa çıkacağınızı hayal edebilirsiniz. Tatsız olsa da, şimdi hayır demek, daha sonra neden vazgeçtiğinizi açıklamaktan çok daha kolaydır.Ocak ayı neredeyse bitti. Birçok profesyonel gibi ben de bu ayı 2017’de neleri başarmak istediğimi düşünmek için kullandım. Hedef listemi kısa ve net tutmaya çalıştım, ancak yıla işim başımdan aşkın bir şekilde girdim. Bu yeni şeyleri üstlenmek için nasıl yer açacağım? İşte burada önemli bir beceri devreye giriyor: hayır demek.

Çoğu insanın çalışma haftasına sığdırabileceğinden çok daha fazla yapacak işi vardır. En akıllı olanlar yapılacaklar listelerini sürekli olarak yeniden önceliklendirir. (Bu makalede hangi hedef ve görevlere öncelik verileceğine, hangilerinin önceliklerinin artırılacağına, hangilerinin devredileceğine veya hangilerine göz yumulacağına karar vermek için çok faydalı bir 2×2 matris bulunmaktadır). Daha fazla şeyin ya da yanlış şeylerin listenize girmesini engellemek için hayır demeye başlamalısınız.

Hangi stratejiler işe yarar? Hayır deme konusuyla ilgili birkaç HBR makalesine baktım ve işte bulduklarım.

İlk olarak, bir şey yapmanız istendiğinde ani bir tepki vermekten kaçının. Halihazırda maksimum kapasiteyle çalışıyorsanız, gelen talepleri doğrudan reddetmek isteyebilirsiniz. Ancak kendi iyiliğiniz için her bir talebi enine boyuna düşünmeniz faydalı olacaktır. Taleplerin maliyetini dikkatlice tartın – sadece zaman ve emeğinizi değil, fırsat maliyetini de. Sağlıklı bir karar vermenize ve neden hayır dediğinize dair bir gerekçe geliştirmenize yardımcı olması için talebi yıl içindeki önceliklerinizle karşılaştırın.

Bir makale yazmak, bir projeye liderlik etmek veya bir konferansa gitmek gibi gerçekten yapmak istediğiniz şeylere muhtemelen hayır demek zorunda kalacağınızı unutmayın. Bir şeyi yapmak istemeniz, o şeyin buna değeceği anlamına gelmez.

İsteğe hayır dediğinizi unutmayın, kişiye değil. İş arkadaşınıza saygınızı ifade ederek veya sadece kibar davranarak bunu açıkça belirtin. Elbette, iş arkadaşınız geri adım atmanızdan memnun olmayabilir, ancak bu kişisel bir hakaret olmak zorunda değildir, özellikle de iyi bir nedeniniz varsa. “Hayır ”ınızın etkisini kabul edin – bu, iş arkadaşınızın görevi kendisinin yapması veya üstlenecek başka birini bulması gerektiği anlamına gelebilir. İçinde bulunduğu durum için empati kurun.

Sizden istenen şeyi neden yapamayacağınıza dair net ama kısa bir açıklama yaparsanız, “hayır” cevabını kabullenmek çok daha kolay (ve itiraz etmek daha zor) olacaktır. Yapacak çok işiniz olabilir veya bu görevi iyi yapamayacağınızı düşünüyor olabilirsiniz. Sebep ne olursa olsun, dürüst ve açık sözlü olun.

Kişiyle olumlu bir ilişki sürdürmek istiyorsanız, tüm projeyi üstlenmeden yardımcı olabileceğiniz küçük bir yol olan bir can simidi de sunabilirsiniz. Bu görevi başka kimin üstlenebileceğini ya da bu işe nasıl başlayabileceğini düşünmesine yardımcı olabilir misiniz? Projeyi kendisi üstlenirse bir danışma kurulu olarak hizmet edebilir misiniz? Uygunluk durumunuzun değişmesi mümkünse, daha sonraki bir tarihte görevi üstlenip üstlenemeyeceğiniz konusunda kişiyi bilgilendirmeyi teklif edebilirsiniz. Ancak, her durumda olduğu gibi, bunu sadece ciddiyseniz söyleyin.

Konuşma boyunca vücut dilinize dikkat edin. Amacınız “tarafsız bir hayır” mesajı vermektir; tıpkı bir maçta iki tarafa da bir çıkarı olmayan ama her şeyi olduğu gibi söyleyen bir hakem gibi. Sesinizi eşit ve sabit tutmaya çalışın ve kıpırdanmayın, bu rahatsızlığı ifade eder. Aşırı özür dileyici ya da mızmız olursanız, iş arkadaşınıza fikrinizi değiştirebileceğine dair yanlış bir umut verme ve konuşmayı daha da uzatma riskini alırsınız. Kararlı ama nazik olun.

HBR arşivinde bu konuyla ilgili neredeyse her makale önceden pratik yapmayı öneriyor. İster reddetmek için cesaretinizi toplamanız gereken belirli bir talep olsun, ister çok sık evet deme tuzağına düşmüş olun, ne söyleyeceğinizi prova etmek yardımcı olur. Meslektaşınız ısrarcı davranırsa empatinizi nasıl ifade edeceğinizi, gerekçenizi nasıl açıklayacağınızı ve kararlılığınızı nasıl koruyacağınızı düşünün. Ne söyleyeceğinizi yazabilir ve birkaç kez pratik yapabilirsiniz. Farklı senaryolar için hazırlanmayı düşünün: Ya kişi geri adım atar ya da talebin farklı bir versiyonunu isterse? Nasıl tepki vereceksiniz? Peter Bregman tek başınıza bir odaya girmenizi ve 10 kez yüksek sesle “hayır” demenizi öneriyor. “Kulağa çılgınca gelse de… hayır kasınızı geliştirmenin yardımcı olduğunu” söylüyor.

Hayır demeniz gereken kişi yöneticinizse bu durum daha karmaşık olabilir. Bazen yöneticinizi evet demenin ne anlama geleceği konusunda bilgilendirmeniz gerekebilir. Başka bir görev ertelenecek mi? Başka bir projeyle ilgilenmesi için bir üstlenici bulmanız gerekecek mi? Yöneticinizle oturup önceliklerinizi gözden geçirmeniz ve bu yeni talebin neye uyduğunu konuşmanız yardımcı olur. İdeal olarak, yöneticiniz gerekli dengeleri kurmanıza yardımcı olabilir. Karen Dillon’ın HBR IdeaCast’in bu bölümündeki sözleriyle, “İyi bir yönetici kendinizi bunalmış hissetmenizi istememelidir. İyi bir yönetici, sizden tabağınıza eklemenizi isteyecek kadar önemli olan şeylere evet demenin yollarını bulabilmenizi istemelidir.”

Bu bazı insanlar için diğerlerine göre daha kolaydır. Eğer çatışmadan kaçınma eğilimindeyseniz, hayır demek sizi korkutuyor olabilir. Bu kesinlikle benim yapmayı en sevdiğim şey değil, ama ben bunu şu şekilde düşünüyorum: Şimdi hayır demek, daha sonra neden vazgeçtiğinizi açıklamaktan çok daha kolaydır.

 

Kaynak: https://hbr.org/2017/01/hbrs-best-on-saying-no-to-more-work